Kamis, 14 Desember 2017
Ketika membaca kitab kuning, sering kita menemukan banyak perkataan-perkataan ulama-ulama. Terlebih kita di Indonesia, yang kukuh berpegang kepada kitabnya Ulama-ulama Syafi’iyah. Namun, tak kita melihat nama ulama-ulama yang disebutkan dalam kitab tersebut ditulis berupa singkatan. Hal ini membuat kita sulit untuk mengetahui siapakah ulama tersebut.
Berikut ini beberapa singkatan nama-nama ulama Syafi’iyah yang sering digunakan dalam kitab-kitab mazhab Syafi’i yang kami kutip dari risalah al-Ishtilahati al-Kalamiyah wal Harfiyah fi Kutub al-Syafi’iyah, karya Dr Nu’man Jaghim :
ق ل : Qalyubi, nama lengkap beliau adalah Syihabuddin Abu al-Abbas Ahmad bin Ahmad bin Salamah al-Qalyubi (w. 689 H). Diantara karya beliau : Syarah Tanbih, Manhaj al-Wushul fi Ilmi al-Ushul, Tazkirah Al-Qalyubi fi al-Thab, Hasyiah ‘ala Syarh al-Jarumiyah fi al-nahwi dan Hasyiah ‘ala Syarh Minhaj al-Thalibin
ب ر : Al-Barmawi, nama lengkap beliau adalah Syamsuddin Muhammad bin Abd al-Dayim bin Isa bin Faris aL-Barmawi (w. 831 H). Diantara karya beliau : Syarah al-Bukhari dan Nadham Alfiah fi Ushul Fiqh. Ada juga yang mengisyarahkan kepada : al-Barlasi, nama lengkap beliau : Syihabuddin Ahmad al-Barlasi yang digelar dengan ‘Amirah (w. 957 H). Diantara karya beliau Hasyiah ‘ala Kunz al-Raghibin (Hasyiah ‘ala Syarh al-Mahalli ‘ala Minhaj al-Thalibin) dan Hasyiah ‘ala Syarh al-Jam’u al-Jawami’ karya al-Subki
حج : Ibnu Hajar, nama lengkap beliau adalah Ahmad bin Muhammad bin Ali bin Muhammad bin Ali bin Hajar al-Haitamy al-Sa’adi al-Anshary (w. 974 H). Diantara karya beliau : Tuhfah al-Muhtaj.
م ر : Muhammad al-Ramli, nama lengkap beliau adalah Syamsuddin anak dari Muhammad bin Ahmad bin Ahmad bin Hamzah al-Ramli (w. 1004 H). Diantara karya beliau : Nihayah al-Muhtaj dan al-Fatawa. Ada juga yang mengisyarahkan kepada Ahmad al-Ramli, nama lengkap beliau adalah Syihabuddin ayah dari Syamsuddin al-Ramli di atas. Untuk membedakan dengan anaknya di atas, kadang-kadang penulis kitab menyebutnya denganالشهاب م ر. Diantara karya beliau : ِSyarah Zubad karya Ibnu Ruslan, Syarah Mandhumah al-Baidhawi fi al-Nikah dan Risalah fi Syuruth al-Imamah.
خ ط : al-Khatib al-Syarbaini, nama lengkap beliau adalah Muhammad bin Ahmad al-Syarbaini (w. 977 H). Diantara karya beliau Mughni al-Muhtaj, al-Siraj al-Munir dan al-Fatah al-Rabbany.
ش : Ibnu al-Asykhar, nama lengkap beliau adalah Muhammad bin Abu Bakar al-Asykhar al-Zabidy al-Yamani (w. 991 H). Diantara karya beliau AHasyiah ‘ala al-Bahjah karya al-‘Amiry, Syarah Syuzur al-Zahb dan Mandhumah fi Asmaa-i al-Rijal
س م : Ibnu Qasim al-‘Ubady, nama lengkap beliau adalah Syihabuddin Ahmad bin Qasim al-‘Ubady (w. 994 H). Diantara karya beliau : Fath al-Ghafar bi Kasyf Mukhbiah Ghayah al-Ikhtishar, Hasyiah ‘ala Syarh al-Bahjah karya Ibnu al-Wardy, Hasyiah ‘ala Alfiah Ibnu Malik fi Nahwi dan Hasyiah ‘ala Syarh Nihayah al-Muhtaj.
ط ب : Manshur al-Thabalawy, nama lengkap beliau adalah Sabth Nashir al-Din Muhammad bin Salim (w. 1014 H). Diantara karya beliau : Syarh ‘ala al-Azhariyah dan Syarh ‘ala Syarh Tashrif al-‘Azzi karya al-Taftazany.
ز ي : ‘Ali al-Ziyadi, nama lengkap beliau adalah Ali bin Yahya al-Ziyadi al-Mishry (w. 1024 H). Diantara karya beliau Syarh al-Manhaj dan Syarh al-Muharrar karya al-Rafi’i
ح ل : al-Halaby, nama lengkap beliau adalah Ali bin Ibrahim bin Ahmad al-Halaby (w. 1044 H). Diantara karya beliau : Hayiah ‘ala Syarh al-Manhaj, Insan al-‘Uyun fi Sirah al-Ma’mun yang lebih dikenal dengan Sirah al-Halabiyah dan Faraid al-‘Uqud al-Alawiyah fi Hall Alfazh Syarh al-Azhariyah fi al-Nahwi.
س ل : Sulthan al-Mazaahi, nama lengkap beliau adalah Sulthan bin Ahmad bin Salamah bin Ismail Abu al-Azaa-im al-Mishry al-Azhary (w. 1073 H). Diantara karya beliau : Hayiah ‘ala Syarh al-Manhaj
ع ش : Ali Syibran Malasy, nama lengkap beliau adalah Ali bin Ali Syibran Malasy Abu al-Zhia’ Nuruddin (w. 1087 H). Diantara karya beliau : Hasyiah ‘ala Nihayah al-Muhtaj, Hasyiah ‘ala al-Mawahib al-Laduniyah karya al-Qishthalany dan Hasyiah ‘ala Syamail karya Ibnu Hajar.
ع ن : al-‘Inani, nama lengkap beliau adalah Muhammad bin Daud bin Sulaiman al-‘Inani Syamsuddin (w. 1098 H). Diantara karya beliau : Hasyiah ‘ala Umdah al-Rabih fi Ma’rifah al-Thariq al-Wazhih karya al-Ramli dan Fath al-Karim al-Wahab fi Syarh Tanqih al-Lubab
ح ف : al-Hafny atau al-Hafnawy, nama lengkap beliau adalah Muhammad bin Salim bin Ahmad al-Hafnawy atau al-Hafny (w. 1181 H). Diantara karya beliau : al-Tsamarah al-Bahaiyah fi Asmaa-I al-Sahabah al-Badriyah dan Hasyiah ‘ala Syarh al-Asymuny.
أ ج : al-Ajhury, nama lengkap beliau adalah Athiyah bin Athiyah al-Burhan al-Syafi’i (w. 1190 H). Diantara karya beliau : Irsyad al-Rahman li Asbab al-Nuzul, al-Nasakh wal Tasyabbuh, Hasyiah ‘ala Tafsir al-Jalalain, Syarh Mukhtashar al-Sanusi dan Hasyiah ‘ala Syarh al-Baiquniyah
ك : al-Kurdy, nama lengkap beliau adalah Muhammad bin Sulaiman al-Kurdi al-Madany (w. 1194 H). Diantara karya beliau : al-Hawasyi al-Madaniyah ‘ala Syarh al-Muqaddimah al-Hazhramiyah dan ‘Uqud al-Durur fi Bayan Mushtalah Ibnu Hajar
ب : Baa Faqih, nama lengkap beliau adalah Abdullah bin Husein bin Muhammad bin Ali bin Ahmad bin Abdullah bin Muhammad Baa Faqih (w. abad 11 H). Diantara karya beliau : Syarh al-Jarumiyah dan Syarh al-Milhah
ب ج : al-Bujairumy, nama lengkap beliau adalah Sulaiman bin Muhammad bin Umar al-Bujairumy (w. 1221 H). Diantara karya beliau : Hasyiah ‘ala Syarh al-Manhaj dan al-Iqna’ fi Hall Alfazh Abi Syuja’
ش ق : al-Syarqawi, nama lengkap beliau adalah Abdullah bin Hijazi bin Ibrahim al-Syarqawi al-Khaluti (w. 1227 H). Diantara karya beliau : Fath al-Qadir al-Khabir bi Syarh Taisir al-Tahrir, al-Jawair al-Sunniyah ‘ala al-Aqaid al-Syarqiyah dan Tuhfah al-Nadhirin fi Man Walaa Misr min al-Wulaat wal Shalathin.
با ج : al-Bajury, nama lengkap beliau adalah Ibrahim bin Muhammad bin Ahmad al-Bajury (w. 1277 H). Diantara karya beliau : Hasyiah ‘ala Mukhtashar al-Sanusi, Hasyiah ‘ala al-Syansyuriah fi al-Faraidh, Hasyiah ‘ala Fath al-Qarib dan Hasyiah ‘ala Jauharah al-Tauhid.
أ ط : Syeikh al-Athfihi
حميد/عيد : Syeikh Abd al-Hamid al-Daghastani. Diantara karya beliau Hasyiah ‘ala Tuhfah
خ ض: Syeikh Khidhir al-Syaubary, pengarang kitab Hasyiah Tuhfah al-Thulab
م د : Syeikh Hasan al-Munthawi yang lebih terkenal dengan nama al-Madabighi (w. 1170 H), pengarang kitab Hasyiah ‘ala Syarh al-Khatib al-Syarbaini ‘ala Matn Abi Syuja’ yang dinamakan dengan Kifayah al-Labib fi Syarh Abi Syuja’ lil Khatib.